PHP Dilinde Denetimsel İfadeler ve Akış Kontrol – Bölüm 1

by A.Gökhan, M.Sc. | Ekim 16 10:02

Bir programlama dilinin işlevselliği, o dil ile kullanılan ifadelerin dinamizm yaratma gücüyle orantılıdır. Denetimsel ifadeler ve bunların kontrolü bu amaca hizmet etmektedir.

Script yazarken ihtiyaç duyulan iki önemli husus vardır.

Yazılmak istenen şeyin belirli bir koşula bağlanması,
Bu koşul neticesinde şekillenen kriterlerin ne sıklıkta tekrarlanması gerektiği

Durum böyle iken, döngüler ve koşul kavramları karşımıza çıkmaktadır. Bu bölümde bunları etkin bir şekilde kullanmayı öğreneceğiz.

if, elseif, else

Bir programda belirli koşulların sağlanması durumunda kodun başka bir noktaya dallanması istenebilir. Bunun için hemen hemen her programlama dilinde benzer bir yapı sergileyen if-else-elseif kontrol ifadelerini kullanmaktayız.

Koşullu dallanma yapısını büyük oranda C dilinden alan PHP ‘de bir kontrol ifadesi şu şekil bir iskelete sahiptir:

if (koşul1) {
//Koşul1 doğru ise yapılacaklar
} elseif (koşul2) {
//Koşul1 doğru değil ve Koşul2 doğru ise yapılacaklar
} else {
//Koşulların her ikisi de yanlışsa yapılacaklar.
}

if (koşul1) {

//Koşul1 doğru ise yapılacaklar

} elseif (koşul2) {

//Koşul1 doğru değil ve Koşul2 doğru ise yapılacaklar

} else {

//Koşulların her ikisi de yanlışsa yapılacaklar.

}

İskelet yapısında gösterilen Koşul1 ve Koşul2, TRUE veya FALSE (0 veya 1) değerlerini alabilen boolean bir ifadedir.

if Koşulu

if koşulu PHP programlama dilinde en çok kullanılan mantıksal denetleme ifadesidir. Dilimizdeki karşılığı, “eğer” olan bu ifade programcının belirttiği şartların oluşması durumunda devreye girecek kodlamaların denetimini kontrol eder.

if(kosul) {
//kosul sonrası yapılacak komut
}

if(kosul) {

//kosul sonrası yapılacak komut

}

Bunun için gösterilebilecek bir örnek şu şekil olabilir:

$a=3;
$b=5;
if( $a<$b ){	
echo "a değişkeni b değişkeninden küçüktür.";
}

$a=3;

$b=5;

if( $a<$b ){

echo "a değişkeni b değişkeninden küçüktür.";

}

İki sayının eşitliğini araştırmak için bir örnek yapalım. Değerleri aynı olan 2 birbirinden bağımsız değişkenin eşitliğini araştırmak için if koşullu denetim ifadesinden yardım alıyoruz.

$sayi1=7;
$sayi2=7;
if ($sayi1==$sayi2){
   echo ("Eşitlik var.");
} else {
echo ("Eşitlik yok.");
}

$sayi1=7;

$sayi2=7;

if ($sayi1==$sayi2){

echo ("Eşitlik var.");

} else {

echo ("Eşitlik yok.");

}

Program çalıştırılıp ekran görüntüsü alındığında Eşitlik var. sonucuna ulaşılacaktır.

else İfadesi

else ifadesi if koşulu ile kullanılır ve if ifadesi ile belirtilen koşul olmadığında devreye giren ikinci bir koşulu çalıştırır. if olmadan kullanılamaz. Genelde her if koşulu yaratıldığında bir de else komutu bulundurmakta yarar vardır.

if(KOSUL1) {
//Kriter1
} else {
//Kriter2
}

if(KOSUL1) {

//Kriter1

} else {

//Kriter2

}

if – else yapısını gösteren bir uygulama faydalı olacaktır.

$a=3;
$b=5;
if($a&gt;$b) {
	echo "a, b'den büyüktür.";
} else {
	echo "a, b'den büyük değildir.";
}

$a=3;

$b=5;

if($a>$b) {

echo "a, b'den büyüktür.";

} else {

echo "a, b'den büyük değildir.";

}

Yukarıda görüldüğü gibi $a=3 ve $b=5 değişkenleri tanımlanmış ve belirli bir denetimsel akış diyagramı içine alınmıştır. 3, 5’ten küçük olduğu için ve if koşulu $a>$b olduğu için, etkisiz kalır ve else komutu devreye girecek ve böylece ekran çıktısı “a, b’den büyük değildir.” olacaktır.

Not: Kısaca belirtmek gerekirse, koşul yapıları yazılım açısından çok büyük öneme sahiptir. Mantıksal bir süreç içinde mutlaka koşul söz konusu olacaktır. Bunların yazılımsal anlamları bir kenara bırakılıp, normal dil olarak açıklaması yapılırsa,

if (eğer)
elseif (ayrıca eğer)
else (hiçbiri değilse)

olarak belirtmek yanlış olmayacaktır.

elseif İfadesi

elseif ifadesi, koşul olan her durumda kullanılmaz. Koşul sağlanmadığı zaman ek bir koşul yaratmak istenildiğinde başvurulur. Sınırsız sayıda koşul oluşturulabilir. Bu koşullar da sağlanmaz ise else ifadesi devreye girer.

if (kosul1) {
//Koşul1 doğru ise yapılacaklar.
} elseif (kosul2) {
//Koşul1 doğru değil ve Koşul2 doğru ise yapılacaklar.
} elseif (kosul3) {
//…
} else {
//Koşulların hepsi de yanlış ise yapılacaklar.
}

if (kosul1) {

//Koşul1 doğru ise yapılacaklar.

} elseif (kosul2) {

//Koşul1 doğru değil ve Koşul2 doğru ise yapılacaklar.

} elseif (kosul3) {

//…

} else {

//Koşulların hepsi de yanlış ise yapılacaklar.

}

Not: if ifadesi tek başına kullanılabilir. Fakat elseif ve else ifadeleri tek başlarına kullanılamazlar.
elseif ifadesi, if koşulundan sonra sonsuz sayıda koşul ortaya koyabilir.

if koşulu kullanıldığında else ifadesinin de oluşturulmasında fayda olabilir. Zira büyük projelerde hata alınması ve kötü amaçlı yazılımların sistem içine entegre edilmesi muhtemel tepkilerdir. else kullanımı ile bunun önüne geçilmiş olunur.

$a=1;
$b=3;
if($a<$b) {
	echo "a, b'den küçüktür";
}
elseif($a>$b) {
	echo "a, b'den büyüktür.";
}else {
	echo "a, b'ye eşittir.";
}

$a=1;

$b=3;

if($a<$b) {

echo "a, b'den küçüktür";

}

elseif($a>$b) {

echo "a, b'den büyüktür.";

}else {

echo "a, b'ye eşittir.";

}

Uygulama üzerinde belirtilen $a ve $b değişkenlerinin değerleri birbirleriyle karşılaştırılarak bir denetimsel akış oluşturulmuştur. $a=1 ve $b=3 olarak atanmıştır. Program çalıştırılıp ekran görüntüsü alındığında, “a, b ’den küçüktür” yazdığı görülecektir. Ancak if koşulu sağlanmamış olsaydı elseif ifadesi devreye girecek ve a değişkeninin b değişkeninden büyük olup olmadığı sorgulanacaktı. Şayet else-if de başarısız olsaydı else ifadesi çalışacak ve program sonuçlanacaktı.
Bir sonraki bölümde görüşmek üzere.

Source URL: https://www.phpservisi.com/php-dilinde-denetimsel-ifadeler-ve-akis-kontrol-bolum-1/